TBLT روشی نوین در آموزش زبان انگلیسی

در این مقاله قصد داریم تا تاثیر TBLT را بر توانایی  درک مطلب زبان آموزان در  مهارت reading  مورد بررسی قرار دهیم. TBLT مخفف Task-Based Language Teaching است و به معنای تدریس بر مبنای task می باشد. روش های زیادی برای آموزش زبان انگلیسی به عنوان زبان دوم وجود دارند. امروزه TBLT یکی از بهترین روش ها در تدریس زبان انگلیسی به زبان آموزان غیر زبان انگلیسی محسوب می شود که در دنیای واقعی اتفاق می افتد. دیگر حفظ لغت به روش های سنتی از مد افتاده است، امروزه روش TBLT بر سر کار آمده تا زبان انگلیسی را در دنیای واقعی به زبان آموزان غیر انگلیسی زبان آموزش دهد.

گروه آموزش آنلاین زبان انگلیسی المپ علاوه بر تحریر مقاله "6 ترفند جادویی برای آموزش زبان دوم به بزرگسالان"، به بررسی روش TBLT و تاثیر آن بر مهارت Reading می پردازد. حال بیایید با هم موارد آموزشی مورد نیاز برای تدریس زبان انگلیسی به زبان آموزان غیر انگلیسی زبان را به روش TBLT به شرح زیر بررسی کنیم.

مواد آموزشی

در این قسمت به شما مربیان و مدرسین زبان انگلیسی آموزش می دهیم تا بتوانید با تدریس 4 نوع تسک متفاوت، به تقویت مهارت reading و درک مطلب زبان آموزان خود در کلاس کمک کنید. همچنین شما زبان آموزانی و مربیانی که قصد شرکت در آزمون آیلتس را دارید می توانید برای پیشرفت و بهبود مهارت خواندن خود، مقاله تقویت مهارت Reading در آزمون آیلتس را نیز مطالعه فرمایید. 4 تسک بر اساس کتاب زبان ­آموزان طراحی کنید تا با ایجاد انگیزه در زبان­ آموزان زبان انگلیسی، آن­ ها را تشویق کنید تا متن درسی مورد نظر را بخوانند. این چهار تسک آن­ ها را قادر می ­سازد تا به­ سادگی پاسخ­ های مربوط به متن درسی را حدس بزنند. توجه داشته باشید که متون در کتاب های انگلیسی مرتبط با هر سطح موجود هستند، تنها وظیفه مربیان زبان انگلیسی این است که بر اساس آن متن، تسک مورد نظر را طراحی کنند. توجه کنید که مدرسین زبان انگلیسی باید تسک مورد نظر را با توجه به سطح زبان آموزان و متنی که قرار است در طول دوره آموزشی تدریس شود، طراحی کنند.

بیایید با هم یک نمونه مطالعاتی انجام دهیم. زبان آموزان را به دو گروه تقسیم کنید. متونی که برای زبان آموزان انتخاب می کنید باید برای هر دو گروه یکسان باشند و تنها فعالیت ­هایی که بر اساس متون از زبان ­آموزان درخواست می­ کنید با فرق داشته باشد. چهار نوع تسک مورد نظر از قرار زیر هستند:

تسک 1: بخوان و فکر کن

زبان ­آموزان متن را بخوانند و و تصویر مربوط به آن را بررسی کنند. از زبان آموزان خود بخواهید تا نگاهی به تصاویر انداخته و سپس نظر بدهند آیا تصویر ارائه ­شده به درک مطلب کمک می­ کند یا خیر و به شما بگویند که آیا تصاویر با متن درک مطلب همخوانی دارند و مرتبط هستند یا خیر.

تسک 2: بخوان، یادداشت بردار و بحث کن

در این تسک آموزشی، از زبان­ آموزان بخواهید تا  متن را بخوانند و در یک سری فعالیت کلاسی شرکت کنند. مثلا تصویری تهیه کنند که بیان­ کننده متن باشد. یعنی با توجه به متن، یک سری تصاویر  مرتبط با آن، پیدا کنند. در این تسک آموزشی، فعالیت کلاسی بسیار مهم است. زبان آموزان در این تسک، نحوه یادداشت برداری نکات مهم را یاد می گیرند. این نوع یادداشت برداری به زبان آموزان  کمک می کند تا در پارت دوم مهارت اسپیکینگ در آزمون آیلتس بتوانند در مورد موضوع مورد نظر مطالبی را یادداشت کنند و در مورد آن صحبت کنند.

تسک 3: بخوان و در بحث کلاسی شرکت کن

در این تسک، از زبان­ آموزان بخواهید تا متن کوتاهی را بخوانند و تصویر مربوط به آن را بررسی کنند. سپس با هم­کلاسی خود  راجع به میزان مفید بودن تصویر در درک مطلب  بحث کنند. این تسک برای تقویت مهارت های گروهی و free  discussion بسیار مفید است.   

تسک 4: بخوان و بنویس

در این تسک، از زبان­ آموزان خواسته می شود تا متن را بخوانند و خلاصه ه­ای از آن را که شامل نکات اصلی است ، ارائه دهند.

مواد آزمون

در این تحقیق ، ما از دو تسک اصلی استفاده کنیم:

تسک یک: در این تسک، یک سری متون را برای زبان آموزان زبان انگلیسی انتخاب کنید . سعی کنید متنی را انتخاب کنید که لغات آن تا حدی برای زبان آموزان آشنا باشد و یا آن ها را در طول کلاس فراگرفته باشند. می­ توانید آزمونی از کتاب Passage به عنوان پیش آزمون تحت عنوان pre-test برای درک مطلب به هر دو گروه ارائه کنید. در این کتاب متونی وجود دارند که بر اساس لغات آشنا برای زبان­ آموزان زبان انگلیسی تهیه شده ­اند یعنی لغاتی که در طی دوره کلاسی یاد گرفته ­اند. در پایان، پرسش ­هایی طراحی کنید که روی مفهوم و معنی تمرکز دارند. در نظر داشته باشید که زبان ­آموزان تنها زمانی قادر به پاسخ­گویی هستند که معنی متن را فهمیده باشند. سعی کنید پرسش هایی را طراحی کنید که فرمت آن ها با هم فرق داشته باشد. در انتهای کلاس، تستی مشابه تحت عنوان post-test برای ارزیابی پیشرفت درسی زبان آموزان عزیز زبان انگلیسی از آن ها  طراحی کرده و میزان پیشرفت آن ها را محک بزنید.

تسک دو: این نوع تسک را برای گروه های آزمایشی خود به کار ببرید تا چگونگی عملکرد زبان ­آموزان در چهار نوع تسک اجراشده را ارزیابی کنید. با این کار می ­توانید توانایی شرکت ­کنندگان در آزمون را در هر تسک ثبت کنید و امتیاز دهید. در نتیجه قادر خواهید بود تا میانگینی از کارآرایی هر نوع تسک را روی هر فرد در گروه آزمایشی داشته باشید.  

فرآیند کار

در اینجا سوالی مطرح می شود: چقدر زمان برای انجام فرآیند بالا نیاز است؟ زمانی که به هر دو گروه مورد مطالعه تکلیف و تسک مورد نظر ارائه دادید، ممکن است چهل ساعت طول بکشد (بیست جلسه دو ساعته). روند .کار به این شکل است که شما بیست جلسه دو ساعته برای تدریس مطلب مورد نظر تنظیم کنید. شما مربیان عزیز باید در نخستین بخش هر جلسه، روی مکالمات کوتاه، درس گرامر و تعدادی vocabulary و کلمه جدید کار کنید. در بخش دوم هر جلسه، به زبان آموزان متنی را بدهید و از آن ها بخواهید تا متن را بخوانند و در آخر به تعدادی از پرسش­ های open-ended، درست/نادرست، و پرسش­ های matching questions پاسخ دهند. گروه آموزش آنلاین زبان انگلیسی المپ با استفاده از روش TBLT یک سری پادکست ها را برای شما تهیه کرده است تا همزمان بتوانید با گوش دادن به این پادکست ها، مهارت شنیداری ، Reading وهمچنین دامنه واژگان خود را تقویت کنید.

در گروه آزمایشی، در بخش نخست هر جلسه، کلمات جدید به زبان ­آموزان یاد دهید. سپس، یک نکته گرامری ساده یاد دهید و مثال­ های مختلف را روی تخته بنویسید. در ساخت جملات از زبا­ن­ آموزان زبان انگلیسی بخواهید تا از کلمات جدید استفاده کنند. در بخش دوم هر جلسه برگه­ های حاوی تسک را به کلاس ارائه کنید. نیم ­ساعت اول بخش دوم جلسه درسی را به مرور کلمات جدید مربوط به ساعت قبل اختصاص داده و به پرسش­ ها پاسخ دهید. سپس، موضوع را به زبان­ آموزان معرفی کنید و دستورالعمل انجام تسک را به آن­ ها توضیح دهید. مرحله pre-task معمولا مشابه تسک اصلی است و در این قسمت ، زبان­ آ­موزان زبان انگلیسی ذهنیت روشنی از آن­ چه قرار است انجام دهند ، دارند. زمان باقی ­مانده را برای انجام تسک صرف کنید. زبان ­آموزان زبان انگلیسی می­ توانند تسک را به ­صورت تکی یا گروه­ های دو نفره و با استفاده از منابع زبانی که در دسترس است، به انجام برسانند. مربیان و مدرسان زبان انگلیسی می بایست در حین انجام تسک، بر انجام آن نظارت داشته باشند و مشوق زبان ­آموزان باشند. 

جا دارد بگوییم که در اجرای تمام مراحل این تحقیق سعی کنید ساعت کلاسی برای هر دو گروه دقیقا مثل هم باشد. پس از انجام تسک و در مرحله طراحی آن، از زبان ­آموزان بخواهید تا گزارش کوتاه شفاهی یا کتبی تهیه کنند و این گزارش گویای آن است که در حین انجام تسک، چه مشکلاتی برایشان پیش آمده و انجام کدام تسک برای آن ها مبهم بوده است. به طور کلی آن ها باید کل کارهایی که انجام داده اند را به مربیان عزیز زبان انگلیسی گزارش دهند.  بعد از آن، زبان آموزان زبان انگلیسی باید درباره آن ­چه قرار است در کلاس بگویند تمرین کنند. در این حین، مربی زبان انگلیسی باید برای پاسخ­گویی به پرسش زبان ­آموزان حاضر باشد تا  هر گونه مشکل احتمالی زبان را برطرف نماید. پس از تکمیل هر تسک توسط زبان ­آموزان زبان انگلیسی، مربی می ­بایست روند انجام فرآیند تسک زبان آموزان را بر اساس راهنمای کلی  و یا سیلابسی که از قبل آماده کرده است ارزیابی و امتیازدهی کند. منظور ما از سیلابس همان طرح درسی است که از قبل برای تدریس مطلب مورد نظر طراحی و برنامه ریزی شده است.

مربیان عزیز زبان انگلیسی باید امتیازات به­ دست ­آمده از هر تسک را در مرحله دوم مورد ارزیابی قرار دهند تا اثربخشی احتمالی نوع  تسک روی توانایی درک مطلب شرکت­ کنندگان را مورد بررسی قرار دهند. در ضمن، زبان­ آموزانی که در گروه کنترل قرار دارند نباید از این ارزیابی باخبر باشند و تنها بازخوردی کلی به آن ­ها بدهید و دستورالعمل ­هایی را برای بهبود کارشان در اختیارشان قرار دهید.      

در جلسه آخر کلاس ­های آموزشی،  مربیان زبان انگلیسی می بایست یک post-test درک مطلب از زبان­ آموزان تهیه کنند و امتیازات هر دو گروه  را با امتیازات pre-test مقایسه کنند تا بتوانند درباره عملکرد متقاوت گروه­ ها را مورد ارزیابی نهایی قرار دهند.

نتیجه این روش تدریس

شرکت­ کنندگانی که دستورالعملی بر اساس تسک دریافت کردند نسبت به کسانی که با روش­ های تدریس سنتی درک مطلب آموزش دیده اند، عملکرد بهتری داشتند. همچنین، تسک دوم که شامل بخوان، یادداشت بردار و در بحث کلاسی شرکت کن بود، برای زبان­ آموزان فرصت بهتری را فراهم کرد تا در post-test امتیاز بالاتری کسب کنند. براساس نتایج به ­دست آمده از این تحقیق مطالعاتی ، نشان داد که انجام تسک هایی از پیش تعریف شده اند ، تاثیر بهتری بر عملکرد مهارت reading زبان آموزان داشتند. در مقایسه با روش های سنتی، روش TBLT بر مهارت خواندن زبان آموزان تاثیر بسزایی گذاشت و آن ها توانستند بعد از انجام تسک ها، پرسش های درک مطلب را بهتر درک کرده و به پرسش ­های درست/ نادرست و پرسش ­های open-ended پاسخ بهتری بدهند. نتایج این روش تدریس بهتر از روش تدریس سنتی است. و  برای زبان آموزان سطح متوسط ایرانی که انگلیسی زبان مادری ­شان نیست از ارزش تدریس و teaching  بالایی برخوردار است، چرا که از زبان­ آموزان می ­خواهد که با تسک­ هایی که به واقعیت های زندگی نزدیک تر هستند کار کنند. زبان آموزانی که زبان انگلیسی زبان دوم آن ها است تمایل زیادی دارند تا  فرصت­ های واقعی زندگی را در محیط آموزشی خود کسب کنند و این امر درباره روش TBLT  صدق می کند. هرچند که در طی دهه­ های اخیر، روی نقش تسک­ های آموزش زبان تاکید شده است اما همچنان روش های تدریس روی فنون آموزش تمرکز داشته ­اند و آموزش با  تسک ­های مربوط به واقعیت ­های زندگی را خیلی مورد توجه قرار نداده اند. در قرن معاصر، فرصتی به­ دست آمده است تا درباره ظرفیت اثر بخشی تسک ­ها درک بهتری داشته باشیم. با پیشرفت در دانش روان­ شناسی، انسان به این درک رسیده است که هدف از آموزش زبان انگلیسی، آموزش طیف وسیعی از  لغات و  نکات گرامری نیست، هدف آموزش زبان انگلیسی این نیست که از زبان آموزان یک فرهنگ لغت بسازیم، بلکه می­ بایست یادگیری را در مفهومی گسترده ­تر و در دنیای واقعی دنبال کرد. برای این­ کار می ­توان از روش­ های برقراری ارتباط ملموس و قابل مشاهده شروع کرد ، سپس با مفاهیم انتزاعی و ذهنی ادامه داد. در نتیجه

هدف آموزش مدرن در زبان انگلیسی برای زبان آموزان غیر انگلیسی زبان این است که باید روش آموزش زبان انگلیسی را با زبان­ آموزان سازگار کرد نه این­ که زبان­ آموز را با روش آموزش منطبق کنیم.

همه تسک ها و مواد آموزشی باید در تدریس زبان انگلیسی برای مربیان به کار گرفته شده و باید به ­عنوان نقطه شروع کار مربیان محسوب شوند. همه مربیان زبان انگلیسی باید به این نکته توجه داشته باشند که هدف تدریس، طراحی رو­ش های نوین آموزشی و شرکت در دوره های یادگیری آموزش زبان انگلیسی است که می بایست در راستای اهداف آموزشی زبان­ آموزان باشد یعنی طبیعی و نزدیک به واقعیت دیده شود. مربیان و مدرسان زبان انگلیسی می­ بایست چند مورد را در آموزش زبان انگلیسی مد نظر داشته باشند: تسک ­ها، درک زبان­ آموز از دنیای اطراف و رفتار او که به اظهار وجود و تثبیت شخصیت زبان آموزان کمک می کند و در نتیجه، دنیای اطراف آن ها  به­ کمک تجربیات و آرزوهای آن ها در دنیای واقعی ساخته می­ شود.

سخن آخر

نتایج به ­دست آمده از تاثیر روش TBLT بر مهارت READING زبان آموزان زبان انگلیسی نشان داد که روشTBLT در مقایسه با روش تدریس سنتی، اثرات مثبت قابل توجهی روی توانایی درک مطلب مهارت Reading زبان ­آموزان داشت. همچنین، تسک نوع دوم که در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفته و شامل خواندن، یادداشت برداری و شرکت در بحث کلاسی است، اثر بهتری روی توانایی درک مطلب زبان­ آموزان داشت. این تحقیق می ­تواند برای مربیان و زبان ­آموزان غیر انگلیسی زبان ، کاربرد آموزشی داشته باشد چرا که درک مطلب بخش بسیار مهمی در یادگیری زبان انگلیسی می باشد.