زمان تقریبی مطالعه: ۱۷ دقیقه
یادگیری زبان دوم در کودکی مزایای بی‌شماری دارد، جهت آگاهی از این مزایا، مقاله " چرا باید از کودکی یادگیری زبان انگلیسی را شروع کرد؟ " را ملاحظه نمایید. یکی از محبوب‌ترین روشهای آموزش زبان انگلیسی به کودکان، روش فونیکس است که در این مقاله مورد بحث قرارگرفته است. آموزش زبان انگلیسی به کودکان با استفاده از شیوه‌های خلاقانه مورد استقبال زیادی قرار گرفته است. کارشناسان آموزشی با به‌کارگیری شیوه‌های نوین که همه حواس کودک را درگیر می‌کند، توانسته‌اند نتایج حیرت انگیزی کسب کنند.
آموزش زبان انگلیسی به کودکان با سیستم Phonics از متدهای آموزشی پایدار و قابل‌انعطاف است. این شیوه در بسیاری از مراکز آموزشی معتبر به‌عنوان تنها راه یادگیری زبان انگلیسی در خردسالان شناخته شده است. آموزش زبان انگلیسی به کودکان با سیستم فونیکس برای تقویت 4 مهارت صحبت کردن، گوش دادن، خواندن و نوشتن به کودک بسیار مفید است. آموزش زبان برای کودکان با سیستم فونیکس از طریق فلش کارت، کاردستی، وسایل کمک آموزشی، شعر و فیلم آموزش زبان انگلیسی، کتاب کار و … انجام می‌گیرد.
تمرکز این نوشتار بر روی روش آموزش انگلیسی به کودکان است، در مقاله‌ای دیگر انواع روش تدریس زبان دوم را بررسی کرده‌ایم که می‌توانید ملاحظه فرمایید.
در سال 1970 یک خانم معلم مدرسه ابتدایی در انگلستان توانست از سیستم فونیکس به‌صورت عملی استفاده کند. تمام شاگردان کلاس خانم Sue Lioyd به طرز شگفت انگیزی، به مهارت‌های بالایی دست یافتند و این آغازی برای تحولی عظیم در متدهای آموزش زبان دوم بود.
سیستم Phonics یک شیوه آموزشی جامع و کامل است. برخلاف آموزش‌های کلاسیک زبان انگلیسی، فونیکس دارای محیطی شاد و سرگرم‌کننده است. اصول کاربردی زبان انگلیسی با استفاده از تصاویر، رنگ‌ها، شعرخوانی، بازی، کامپیوتر و حتی کاردستی به کودک آموزش داده می‌شود. در این متد، کودک احساس نمی‌کند در یک فرایند آموزشی شرکت دارد بلکه به نظر می‌رسد در یک برنامه تفریحی و هیجان انگیز شرکت داده شده است.
آموزش زبان انگلیسی مبتنی بر فونیکس شباهت زیادی با یادگیری زبان مادری دارد. کودکان بدون اینکه به‌طور مستقیم آموزش ببینند و یا در کلاس درسی شرکت کنند، همه قواعد و اصول گرامری را به‌سادگی فرا می‌گیرند. این همان شیوه‌ای است که سیستم فونیکس نیز از آن پیروی می‌کند.
والدین کودکان زبان‌آموز نگران این هستند که کودکشان بعد از پایان دوره مقدماتی زبان انگلیسی فقط قادر به گفتن تعدادی از واژگان زبان انگلیسی باشد. والدین عزیز نگران نباشید چون در روش فونیکس یادگیری لغات زبان انگلیسی و جمله‌سازی در ذهن کودک به روش آموزش زبان مادری تثبیت شده است.
اکثر اساتید آموزش زبان به کودکان از روش فونیکس در دوره های آموزش آنلاین زبان انگلیسی به کودکان استفاده می‌کنند تا کودکان زبان‌آموز راحت جمله بسازند. کودکان با کمک روش فونیکس بر اساس جمله‌ای که در کلاس بیان شده است، با تغییر فعل و یا فاعل جمله جدیدشان را می‌سازند. همان طور که در زبان مادری بدون دانستن قواعد گرامری جمله می‌سازند.
در این شیوه برای تثبیت کامل زبان انگلیسی از آموزش کل به جزء استفاده می‌شود. ابتدا کودک با مفاهیم کلی واژگان آشنا می‌شود و سپس حروف الفبای انگلیسی را به‌درستی فرا می‌گیرد. چارچوب محتوای آموزشی از طریق عملکرد و داستان‌های خلاق به کودک منتقل می‌شود. به این ترتیب ازلحاظ گفتاری و شنیداری پیشرفت قابل ملاحظه‌ای به وجود می‌آید. در نهایت با ترکیب حروف و کلمات، مهارت‌های خواندن و نوشتن نیز به‌صورت موازی با دیگر مهارت‌ها رشد کرده و کودک به سطح تسلط بالاتری از زبان انگلیسی دست پیدا می‌کند.
سیستم Phonics یا آواشناسی به حقایق پایبند است. برای تدریس به این شیوه فقط با تمرکز بر واقعیت‌ها، صدا آوایی آموزش داده می‌شود. در ابتدا از حداقل کلمات برای آموزش استفاده می‌شود و به‌مرور کلمات دیگری وارد پروسه آموزشی می‌شود. همه این کلمات مبتنی به واقعیات موجود هستند. اگر بخواهید از فونیکس برای آموزش زبان انگلیسی به کودکان استفاده کنید به یک چنین طرح درسی نیاز دارید:
• تصمیم بگیرید که کدام آوا را می‌خواهید آموزش دهید.
• قبل از آموزش آوایی، اطمینان حاصل کنید که خودتان از نحوه تفکیک و ترکیب تکه‌های صداها در کلمات کاملاً آگاهی دارید.
• با استفاده از حداقل کلمات ممکن یک توضیح دقیق و ساده تهیه کنید.
• برای آموزش درس، فضای خالی و بدون حواس‌پرتی ایجاد کنید.
• با استفاده از رنگ، تصویر، شیء یا نمودار تکنیک‌های حافظه را در دروس خود بگنجانید.
• از طریق تفکیک صدا، گفتار، تقلید، تکرار، نقاشی و نوشتن، دانش‌آموز را به‌طور فعال در روند تدریس مشارکت دهید.
• مثال‌های ساده‌ای بزنید. بعد از درک موضوع می‌توانید مثال‌های جالب‌تری را بیان کنید.
• به زبان‌آموز خردسال کمک کنید تا تکنیک‌های حافظه را که برای آن‌ها مفید است کشف کند.
• قبل از درس آواشناسی بعدی، یک‌بار درک مطلب را مرور کنید.
روشهای پیچیده در سیستم Phonics جایی ندارد. آموزگاران دارای مهارت‌های تدریس بالاتر در به‌کارگیری روش تدریس فونیکس موفق‌تر هستند.
حافظه نقش مهمی در یادگیری دارد. در سیستم فونیکس از روشهای جذاب برای ارتقا حافظه کودک استفاده می‌شود. هنگامی‌که یک‌زبان آموز درک کاملی از واژه پیدا می‌کند باید بتواند آن را به فرد دیگری نیز آموزش دهد. جهت سنجش میزان درک کودک از او بخواهید به فردی که در کنارش نشسته است موضوع را انتقال دهد. اگر کودک اصل ماجرا را درک نکرده باشد نمی‌تواند آن را برای فرد دیگر، بازگو کند.
بدون تردید سیستم Phonics از متدهای رو به رشد و به نسبت جدیدتر است که کارکرد خوبی دارد. کلمات با استفاده از رنگ، صدا، نمودارهای عنکبوتی و ... در حافظه شکل می‌گیرند. به این ترتیب در برخورد با آن رنگ یا صدا و ... حافظه قادر است کلمه مورد نظر را شناسایی کند.
توصیه می‌شود قبل از سن 7-8 سالگی آموزش زبان دوم به کودک، شروع شود. با توجه به سن کم و شرایط کودک نمی‌توان روشهای پیچیده و سامانمند را به کار گرفت. در بسیاری از اوقات روشهای سنتی نتیجه‌ای عکس داشته و کودک موفق به یادگیری زبان دوم نشده است. آموزش زبان انگلیسی به کودکان با سیستم Phonics تلفیقی از بازی‌های آموزشی است که به‌صورت هدفمند کودک را در مسیر یادگیری قرار می‌دهد. برای مثال فلش کارت یا کارت‌های رنگی از نمونه‌های جذابی هستند که بیشترین سهم را در به خاطر سپاری آوا دارند. فونیکس بر پایه صوت و آوا استوار است. قبل از اینکه کودک بخواند یا بنویسد، آوای کلمات را گوش داده و صوت مورد نظر را فرا می‌گیرد.
به جای نوشتن طولانی مدت مطالب و تکرار کلمات روی کاغذ، از صدای حروف استفاده می‌شود. در سیستم Phonics مدرس صداها را آموزش می‌دهد. تعداد آواها در زبان انگلیسی بیش از حروف است پس چرا از آوا در آموزش زبان انگلیسی به کودکان استفاده نشود؟ الفبای انگلیسی شامل 26 حرف است که از ترکیب برخی حروف، آوایی متفاوت به وجود می‌آید. برای مثال حرف s و حرف h به‌صورت مجزا دارای یک آوای مشخص هستند. حال‌آنکه از ترکیب این دو حرف sh آوایی کاملاً متفاوت و متمایز از هر دو حروف شنیده می‌شود. در آموزش زبان انگلیسی کودکان با سیستم Phonics تنها به آوای کلمات بسنده می‌شود و کودک کاری با نام حروف ندارد. این آغازی برای یادگیری مبتنی بر آوا در سیستم فونیکس است.
سخن آخر
کودکانی که زودتر با زبان دوم آشنا می‌شوند، انگیزه و زمان بیشتری برای یادگیری مهارت‌های زبان دوم خواهند داشت. تحقیقات پژوهشگران نشان داده است اگر کودک در سنین قبل از 7 تا 8 سالگی زبان دوم خود را بیاموزد، مهارت بهتری در مکالمه زبان دوم و بهبود لهجه خود خواهد داشت. فونیکس یعنی آموزش نقاشی و رنگ‌آمیزی، کاردستی، شعر و سرود به زبان انگلیسی می‌باشد. آموزش زبان انگلیسی به روش Phonics همانند آموزش زبان مادری است، بنابراین برای کودکان شاد و جذاب بوده و کسل‌کننده نیست. در حال حاضر بیش از 90 درصد از مراکز آموزشی در جهان از سیستم فونیکس استفاده می‌کنند. دوره های آنلاین کودکان زیر 6 سال بر همین پایه سیستم فونیکس طراحی‌شده‌اند. آموزش آنلاین زبان انگلیسی برای کودکان هم کاملاً عملی و قابل حصول است و تجربه چندین ساله ما آن را به اثبات رسانده است.
منبع:
